obilir Türkiye’de kullanımı yaygın olmayan fakat özellikle ABD ve AB ülkelerinde kreşlerde, hastanelerde, otellerde, evlerde yaygın olarak kullanılan bu en iyi hava temizleyiciler kronik üst solunum yolları enfeksiyonları, alerji, astım rahatsızlıkları olanlar, bebek ve küçük çocuklar için uzmanlar veya sağlık kurumlarınca tavsiye edilmektedir.
Ayrıca hava temizleyicileri uzun süredir kullanan kişilerin internetteki geri bildirimlerinde bu cihazların fonksiyonlarından genellikle memnun kaldıklarını ve yaşadıkları mekanlardaki havayı fark edilir derecede iyileştirdiğini belirtmişlerdir. Aslında kapalı mekanlardaki hava kirliliğinin açık doğal alanlardaki hava kirliliğinin 2 ile 5 katı arasında olduğu ve bu kirliliğe akar (mite), toz, küf, hayvan tüyü, halı, kilim, tekstil lifleri, sigara dumanı, uçucu gazlar, karbon monoksit, aşınmış ahşap, metal, plastik partikülleri, polenler, parazitler, bakteriler, virüslerin sebep olduğu düşünüldüğünde hava temizleyici cihazların gerekliliği daha iyi anlaşılır.
Özellikle ısı kaybını önlemek için kapı ve pencerelerin kapalı olduğu kış aylarında bu kirlilik daha da artar. Şehirlerde çok insanın bir arada yaşadığı ve günün onda dokuzunun geçtiği kapalı mekanların havası sürekli kirlenir. Açık alanlarda yağmur, rüzgar, güneş (ultraviyole) ortamın havasını sürekli tazeleyip, değiştirirken kapalı mekanlardaki hava, ya arada bir kapı pencere açılarak ya da varsa klima sistemi ile kısmen değiştirilir. Bu nedenle buradaki hastalık yapan parazit, bakteri, virüs gibi etkenlerin konsantrasyonu bağışıklık sistemi güçlü insanlara bile hastalık bulaştıracak seviyeye yükselir. Grip ve soğuk algınlığı gibi bulaşıcı, virütik hastalıklar kolayca yayılır. Bu hastalığa yakalanan kişiler hapşırıp, öksürerek yaşadıkları veya bulundukları mekanın havasını riskli hale getirirler. İnsanların kalabalıklar oluşturduğu ortak mekanlar bu tür salgınların yayılmasında birinci derecede sorumlu yerlerdir.
Hava Kirliliğinden Korunması Gerekenlerin Başında Bebekler ve Çocuklar Geliyor
Bebekler, küçük çocuklar, alerjik astımı olanlar ve yaşlıların bu ortamlardan korunmaları gerekir. Özellikle kreşlerde ve evlerde çocukların soluduğu havanın kalitesini hava temizleyicilerle iyileştirmek mümkündür. Çünkü bu cihazlarda kullanılan çok kademeli hepa filtreler hem yukarda bahsedilen partikülleri hem de bakteri ve virüsleri mikron seviyesindeki gözenekleri sayesinde tutmakta, zararlı uçucu gazları bile süzebilmektedir. Bu yetenekleri sayesinde ortamda kötü koku oluşturan etkenlerin tamamı olmasa da sigara dumanı ve benzerlerini kısa sürede hissedilemez seviyeye getirebilmektedirler.
Sık sık bakım gerektirmeyen, ortamdaki havanın kirlilik derecesine göre 5 yıl kadar kullanılabilen bu filtreler ya yenisiyle değiştirilmekte ya da yıkanmaktadır. 3 veya 6 Değişik seviyede çalıştırılarak kapalı ortamlardaki hava kısa zamanda filtre edilebildiği gibi çocukların uyku saatinde en az seviyede, sessizce uzun süreli çalıştırılması da düşünülebilir. Kaldı ki bu cihazların geliştirilmiş, son modellerinde ortamdaki kirliliği sensorlar vasıtasıyla ölçerek kendi kendine çalışan otomatik türleri bile vardır. Kreşlerde bu önlemle yetinilmeyip, ayrıca kullanılan tekstil ve eşyalar da özenle seçilerek, asgari seviyede tutularak havayı kirleten unsurlar azaltılabilir. Zira her eşya zararlı tozların yapışması için fazladan yüzey oluşturur. Kreşlerde kullanılan her tür tekstilin en az haftada bir yıkanması, eşyaların yüzeylerinin her gün silinmesi de önlemler arasında olmalıdır.
Hava Kirliliğinin Zararları
Özellikle pencerelerin açılma imkanı olmayan binalarda merkezi havalandırma sistemlerinin ürettiği Legionella’ bakterisinin ölümle bile sonuçlanabilen ciddi sağlık problemlerine sebep olduğu, ayrıca ev tipi olarak adlandırılan klimalarda başta küfler olmak üzere diğer mikroorganizmalar enfeksiyonlara neden olabildiği bilinmektedir
Standart bir ev yılda yaklaşık 18 kg toza maruz kalır ki bu tozlar yataklarda, yastıklarda, ahşaplarda yaşayan 15 tür keneyi evimize taşımaya yardımcı olur.
Gözle görülmeyen bu canlılar yaklaşık olarak 45 gün yaşar ve 42.000 kadarı tek bir toz zerreciğinin üstünde yaşayabilir. Bu parazitler nemli ortamlarda daha hızlı ürerler. En ideal nem seviyesi % 40-60 arasıdır. Dolayısıyla yaşanılan kapalı mekandaki sıcaklık ve nem de önem arz etmektedir. Evlerimizde bir nem ve sıcaklık ölçer bulundurmamız gerekir. Nem oranı % 40’ın altına düştüğünde radyatör üzerine koyacağımız ıslak bir havlu ortamın nemini normale getirir. Çünkü nemsiz kuru hava da üst solunum yollarını kurutarak solunumu güçleştirir. Ev içinde önerilen sıcaklık ise genellikle 20- 25 derece arasındadır. Nem alıcı cihazlara ihtiyaç duyanlar buradaki en iyi nem alma cihazı önerilerine göz atabilir.
Enerji kaybını önlemek amaçlı izole ettiğimiz binalar enerjiyi içerde tuttuğu gibi çok az temiz hava alır ve hava kirliliğini içeride tutmamıza neden olur. Bu tip ofis binalarında kullanılan neredeyse tüm ofis ekipmanları içerideki hava kalitesinin düşmesine yol açar. İç mekanların temizliğinde kullandığımız (boya vb.) ürettiği toksinler de bu kirliliğe bir ilave olur. Solunum yolu rahatsızlıkları başta olmak üzere; baş dönmesi, halsizlik, göz yanması ve boğaz ağrıları görülebilir. Alerji, depresyon ve kronik hastalıklara davetiye çıkarır. Genellikle çocuklar ve yaşlıların kapalı mekan kirliliğine hassas olması nedeniyle, her yaş grubundaki insanda bu tür sağlık sorunları sıkça görülmektedir. Evlerinde evcil hayvan besleyen aileler ne kadar sık temizlik yaparlarsa yapsınlar ortamdaki hayvan kıl ve tüylerinden kurtulamazlar. Bu kıl ve tüyler havada uçuşarak solunum sistemiyle vücuda girer ve akciğerde kistler oluşturabilirler. Hava temizleyiciler bunların yoğunluğunu azaltır fakat tamamen filtre edemezler. Çünkü bunlar halı, kilim, kumaş gibi yüzeylere yapışarak orada uzun süre kalabilirler.
Modern şehir yaşamında soluduğumuz havayı kirleten o kadar çok etken vardır ki bazı bilim adamları her yıl artan alerjik astım başta olmak üzere, akciğer kanserlerinde, dolaşım ve sinir sistemi hastalıklarında bu kirliliğin büyük rolü olduğunu belirtiyorlar.
Şehrin Havasını Değiştiremeyiz Ama Evimizin Havasını Değiştirebiliriz
Modern şehir yaşamının hayatımıza getirdiklerini bir nimet olarak niteleyenler olduğu gibi bu yaşam biçiminin insan doğasıyla uyuşmadığını söyleyenler de vardır. Bir çoğumuz seçeneksiz bir şekilde şehirde ve genellikle kapalı mekanlarda yaşamak zorunda olduğumuza göre bu yaşam koşullarını biraz iyileştirmekten, arada bir doğaya çıkıp ciğerlerimize taze oksijen doldurmaktan ve küçük yavrularımızın soluduğu havayı temiz tutmaktan başka çaremiz yok.
Yazar Hakkında
www.optiktunali.com.tr web sitesinde optik, göz ve görme konusunda çok değerli bilgiler yer almaktadır. Ayrıca www.optiktunali.com online satış mağazasını gezmenizi tavsiye ederiz.
