Anne ve Baba Çocuğa Nasıl Özgüven Verebilir?

Çocukların hayatında anne ve babaların sözleri ve davranışlarının çok önemli bir yeri vardır. Çocuklar dünyaya geldikten sonra belli bir dönem ailelerinin yanında, daha sonra okulla birlikte topluma katılarak eğitim ve gelişimlerini sürdürürler. Çocukların karakterlerinin oturduğu dönemde en çok etkilendikleri kişiler genellikle anne ve babalardır. Çünkü onları örnek alırlar ve zamanlarının büyük kısmını birlikte geçirirler.

Her insanın hayatında hiç unutamadığı sözler vardır. Arkadaşlar, öğretmenler, anne, baba, hiç tanımadığınız birileri söylemiştir. Ruh dünyalarında derin etkiler bırakan, fırtınalar kopartan, özgüven aşılayan, çok önemli kararlar aldırtan, şampiyon eden, bazen de yerle bir eden, tamamen değersiz hissettiren… Şimdi düşünün siz nelerle karşılaştınız.

Bir arkadaşım anlatmıştı. İş hayatının beşinci yılında, ertesi gün gerçekleştireceği bir sunum öncesinde yöneticisi aramış. Akşam ve evden aramış. “Sana güvenim tam” demiş. Müthiş bir duyguya kapılmış. Ertesi gün bir Genel Müdür gibi davranmış, çok etkili bir sunum gerçekleştirmiş. Hiç unutmamış o duyguyu ve hala hissediyormuş.

Çocuklar dünyaya geldikten sonra belli bir dönem ailelerinin yanında, daha sonra okulla birlikte topluma katılarak eğitim ve gelişimlerini sürdürürler. Çocukların karakterlerinin oturduğu dönemde en çok etkilendikleri kişiler genellikle anne ve babalardır. Çünkü onları örnek alırlar ve zamanlarının büyük kısmını birlikte geçirirler. Bu yazıda çocukların hayatında önemli etkiler bırakacak, anne ve babaların sözlerinden ve davranışlardan bahsedeceğiz.

Çocukluğunuzda anneniz veya babanız size aşağıdakileri söylediler mi?

• “Sana güveniyorum”
• “Senden çok şey öğreniyorum, teşekkür ederim”
• “Bu konuda yardımına ihtiyacım var”
• “Sen olsan ne yapardın, bir fikrin var mı?”
• “Sen onun yerinde olsaydın ne hissederdin, mutlu olur muydun?”
• …….

Cevabınız hayırsa bilin ki çok şey kaybettiniz ve ne anneniz ne de babanız bunu kasten yaptılar. Cevabınız evetse burada anlatmaya çalıştıklarımızın ne anlama geldiğini çok iyi biliyorsunuz. Çocukların resmi eğitimlerinin en önemli tamamlayıcısının,  kendi başına ayakta durabilmeyi öğrenmeleri, problem çözme becerileri, zorluklarla başa çıkma becerileri, sorumluluk alma, sorgulama becerileri gibi, belli bir oranda iletişim halinde oldukları insanlardan özellikle de anne ve babalarından öğrenecekleri olduğunu düşünüyorum.

Problem Çözme ve Sorgulama

9 yaşında bir kızım var, bundan iki yıl önce okul ve dersler dışında bir sorunla karşılaştığı zaman bana ve eşime gelip sorunu çözmemizi isterdi. Başlarda “haydi birlikte bir çözüm düşünelim” diye yaklaştık. Zamanla “bu problemin çözümü için düşündün mü?” demeye başladık ve gün geçtikçe kendisi de çözümler üretmeye başladı. Şimdilerde bize daha seyrek geliyor ve bazı meseleler karşısında “aklıma bir fikir geldi” demeye başladı. Hatta bazen bizim bile düşünemediğimiz fikirler üretmeye başladı.

İşletmelerde bir problem çözme tekniği olarak kullanılan, çok basit ve etkili bir yöntemi çocuklarınıza öğretebilirsiniz. Bu tekniğin adı ”Neden-Neden Analizi”. Kısaca karşılaşılan sorun için neden diye sorduktan sonra alınan cevaba tekrar neden diye sormak ve tahminen beşinci, altıncı nedende problemin kök sebebine ulaşmaktır.

• Bugün servise geç kaldım. Neden?
• Evden geç çıktım. Neden?
• Kahvaltıyı geç bitirdim. Neden?
• Sabah geç kalktım. Neden?
• Saati kurmayı unuttum?
• Çözüm: Yatmadan önce mutlaka saati kontrol et.

Karar Verme

İnsanların en önemli meziyetlerinden birisidir karar vermek. Pek çok insanın da zorlandığı bir konudur. Karar verememek çok büyük bir yüktür, insanı ezer.

Bazı konularda çocuğumuza, “sen karar ver” demeliyiz. Kızım her akşam saat 10:00 civarında yatmaya gider. Bir gün birlikte oynadığımız bir oyunu, saat 10:00 olduğu halde bitiremedik. Yarın devam edelim dedim. Kızım devam etmek istedi. “Sen karar ver, şu anda oyuna devam edebiliriz, ancak yarın uykusuz kalabilirsin. Veya yarın devam edebiliriz” dedim. Biraz düşündü ve oynamaya karar verdi. Ertesi sabah çok zor uyandı. Kendisi karar verdi ve sorumluluk aldı.

Empatik Düşünme

Bugün pek çok yetişkinin bile önemli bir sorunu empatik düşünememektir. Çocuklara bu düşünce tarzını öğretmek, iyi bir insan olmalarını, iyi iletişim kurmalarını ve daha mutlu olmalarını sağlayacaktır. Kardeşine kötü davranan çocuğunuza,“biz de sana böyle davransaydık, mutlu olur muydun?” diye sorun. Kardeşinin ne hissettiğini anlamasına yardımcı olun. Buna benzer pratiklerle diğer insanların gözüyle de dünyaya bakmayı öğretin.

Özgüven

Çocuklarınızdan bazı konularda yardım isteyin, onların o konularda iyi olduklarını söyleyin. Yardımı için teşekkür edin. Kendini çok iyi hissedecektir, kendine güveni artacaktır.

Bilgisayarda bir oyunun nerede olduğunu bilmediğimi söyleyerek, oyunu açması için kızımdan yardım istedim. Büyük bir heyecanla geldi, oyunu açtı, teşekkür ettim, zafer kazanmış bir komutan edasıyla yanımdan ayrıldı.

Kendi Ayakları Üzerinde Durmak

Çocukların büyüdüklerinde kendi ayakları üzerinde durabilmeleri için gayret sarf edin.  Zaten isteseniz de istemeseniz de belli bir yaştan sonra buna ihtiyaçları olacak. Bu yüzden çocukluk dönemlerinde ellerinden tutarken dikkatli olmalısınız, çok sıkı tutmayın.

Kızımla diyaloglarımız, üç yaşındaki küçük kızımızın ilgisini çekmiş olacak ki geçenlerde tartıştığımız bir konunun arasına girerek bana geldi ve “Babacığım sana güveniyorum, yapabilirsin” dedi. Bugün çocuğunuza bir iyilik yapın ve onları çok mutlu edin. Bunu alışkanlık haline getirin ve hem kendinize hem de topluma çok daha büyük bir iyilik yapın…